“Судлар тўғрисида"ги қонун янги таҳрирда қабул қилинди
Ўзбекистон Республикаси Президент тмонидан имзолаган янги таҳрирдаги «Судлар тўғрисида» ги қонун билан судьялик лавозимига номзодларга қўйиладиган талаблар кучайтирилмоқда. Қонун шунингдек, судьяларнинг интизомий жавобгарлиги ва уларнинг ижтимоий ҳимояси батафсил акс эттирилган.
Президент 2021 йил 28 июль куни янги таҳрирдаги «Судлар тўғрисида» ги қонунни имзолади. Ҳужжат «Халқ сўзи»да эълон қилинди ва у кучга кирди.
Қонун Қонунчилик палатаси томонидан 2021 йил 15 июнда, Сенат томонидан эса 2021 йил 28 июнда маъқулланган.
Янги қонунда судьялар мақоми, уларнинг мустақиллиги кафолатлари ва судья лавозимига номзодлар ва сайланган шахсларга қўйилган талаблар халқаро стандартларга мувофиқ ишлаб чиқилган.
Ҳужжатда судяларнинг интизомий жавобгарлиги қайта кўриб чиқилган, судяларнинг ваколатларини бекор қилиш асослари ва тартиби аниқлаштирилиб, уларнинг судяларнинг ижтимоий ҳимояси таъминланмоқда.КЛАМА
Туман ёки шаҳар судининг судяси этиб тайинлаш ёки сайлаш учун юридик касб бўйича энг кам иш стажи 5 йил ўрнига 7 йил, вилоят судьялигига — 7 йил ўрнига 10 йил, Олий суд судьялигига — 10 йил ўрнига 15 йил этиб белгиланмоқда.
Судьяларнинг интизомий жавобгарлиги илгари қонуннинг 73 моддаси билан тартибга солинган бўлса, энди ушбу нормага 4 та моддадан иборат 11-боб бағишланган.
Унга кўра, судья интизомий жавобгарликка қуйидаги ҳолатларда тортилиши мумкин, одил судловни амалга оширишда қонунийликни бузганлик учун, суд ишини ташкил этишда бепарволиги ёки интизомсизлиги оқибатида йўл қўйган камчиликлари учун, судьялик шаъни ва қадр-қимматига боғ туширадиган ҳамда суднинг обрўсини туширадиган ножўя хатти-ҳаракат содир этганлиги учун, Судьялар одоби кодекси талабларини бузганлик учун.
Судяларнинг малака ҳайъати судяга қуйидаги интизомий жазолардан бирини қўллаши мумкин.
Огоҳлантириш, ҳайфсан, ўрача ойлик иш ҳақининг ўттиз фоизидан ортиқ бўлмаган миқдорда жарима, малака даражасини бир поғонага пасайтириш, ваколатларини муддатидан илгари тугатиш.
Янги қонун билан киритилган 12-боб судянинг ваколатларини тўхтатиб туриш ва тугатиш ҳолатлари ва тартибини назарда тутади.
Судяларни моддий қўллаб-қувватлашга келадиган бўлсак, янги қонун уларга уй-жой олиш ва ижарага олинган турар-жой бинолари учун компенсация олиш имкониятини беради.
Ваколатлари муддати тугаган судьяларнинг ўртача ойлик иш ҳақи уларни янги ваколатлар муддатига қайта сайлаш ёки қайта тайинлаш тўғрисидаги масала ҳал қилинаётган даврда ёхуд бошқа иш берилгунга қадар, лекин кўпи билан уч ойгача сақлаб қолинади.
Судьяларга уларнинг ваколатлари муддати тугаганидан кейин улар судьялик лавозимига сайланишга ёки тайинланишга қадар эгаллаб турган аввалги иши (лавозими) берилади, бундай иш (лавозим) мавжуд бўлмаганда эса аввалгисига тенг бошқа иш (лавозим) берилади.
Суд мажлисида ҳозир бўлган шахслар ва ОАВ вакиллари қонунда белгиланган тартибда фотосуратга олиши, видео ва аудио ёзувни амалга ошириши мумкин.
Жиноят ишлари бўйича
Бахмал туман судининг раиси
Эргашев Собиржон